19 stycznia 2021
Analiza prawna kolejności szczepień przeciwko COVID-19 w związku z rozporządzeniem RM z dnia 14 stycznia 2021r.
Od 15 stycznia 2021r. została ustalona kolejność szczepień przeciwko COVID-19. Obecnie reguluje to Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 stycznia 2021 r. (dostępny na stronie: https://dziennikustaw.gov.pl/D2021000009101.pdf).
Podmioty przeprowadzające szczepienia ochronne przeciwko COVID-19 mają obowiązek przeprowadzania tych szczepień w określonej kolejności – w rozporządzenie zawarto wyliczenie osób zaliczonych do poszczególnych grup w ramach etapu „O” i etapu „I”.
etap „O”
Do etapu „O” zostały zaliczone następujące grupy osób:
1. osoby zatrudnione w podmiocie leczniczym -> wykonujące zawód medyczny (w tym lekarz, lekarz dentysta, pielęgniarka, położna, ratownik medyczny, fizjoterapeuta);
2. osoby zatrudnione w podmiocie leczniczym -> których praca pozostaje w bezpośrednim związku z udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej w tym podmiocie;
3. lekarze, lekarze dentyści, pielęgniarki, położne i fizjoterapeuci prowadzący własne praktyki zawodowe;
4. osoby zatrudnione przez ww. praktykę lekarską, pielęgniarską itd. -> których praca pozostaje w bezpośrednim związku z udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej w tej praktyce;
5. przedstawiciele ustawowi dzieci urodzonych przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży, przy czym od razu wskazano na dodatkowe wymogi, które muszą być łącznie spełnione:
– w dniu podania przedstawicielom ustawowym pierwszej dawki szczepionki przeciwko COVID-19 dziecko musi być hospitalizowane w podmiocie leczniczym;
– przewidywany okres hospitalizacji dziecka powinien być dłuższy od (bliżej nieokreślonego) czasu wymaganego dla osoby poddanej szczepieniu do uzyskania optymalnej odporności na zakażenie wirusem SARS-CoV-2
6. inne osoby zatrudnione w podmiocie leczniczym lub ww. praktyce zawodowej lekarza, pielęgniarki itd.;
7. farmaceuci i technicy farmaceutyczni zatrudnieni w aptece ogólnodostępnej,
8. nauczyciele akademiccy zatrudnieni w uczelni medycznej;
9. doktoranci i studenci uczelni medycznej biorący udział w zajęciach z udziałem pacjentów lub w trakcie których następuje kontakt z biologicznym materiałem zakaźnym (jeżeli tak stanowi program studiów).
10. osoby zatrudnione w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej.
etap „I”
Z kolei do etapu „I” zostały zaliczone następujące grupy osób:
1. pacjenci zakładu opiekuńczo-leczniczego, zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego, hospicjum stacjonarnego, oddziału medycyny paliatywnej;
2. osoby przebywające w domu pomocy społecznej;
3. osoby urodzone w latach 1941 – 1961;
4. nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni (oraz osoby niebędące nauczycielami zatrudnione do prowadzenia zajęć w przedszkolu publicznym / szkole publicznej posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora przedszkola / szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć)
-> zatrudnieni w przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego, szkole lub placówce działającej w systemie oświaty, osoby pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej oraz w ramach form opieki nad dziećmi w wieku do lat 3;
5. nauczyciele akademiccy zatrudnieni w uczelni innej niż uczelnia medyczna;
6. inne osoby prowadzące w uczelni zajęcia ze studentami lub doktorantami (zgodnie z programem odpowiednio studiów albo kształcenia);
7. funkcjonariusze m.in. Policji, Straży Granicznej, czy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, czy Służby Więziennej;
8. żołnierze Sił Zbrojnych RP,
9. funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej, Inspekcji Transportu Drogowego, , straży ochrony kolei;
10. prokuratorzy i asesorzy prokuratury;
11. członkowie ochotniczych straży pożarnych, ratownicy górscy i wodni wykonujący działania ratownicze.
wyjątkowa kolejność
Powyższe rozporządzenie wskazuje, że w sytuacji ryzyka niewykorzystania szczepionki, dopuszcza się:
1. jednoczasowe szczepienie osób wchodzących w skład jednej z grup w ramach jednego etapu;
2. szczepienie osób wchodzących w skład różnych grup „O” i „I” -> w ramach różnych etapów. Rozporządzenie nie „podpowiada” w jakich sytuacjach będzie można przyjąć, że zachodzi „ryzyko niewykorzystania szczepionki”. Wydaje się, że będzie wchodziło w grę np. niestawienie się wcześniej umówionej osoby na szczepienia, dostawa znacznie większej liczby szczepionek niż zamówiona przez podmiot leczniczy, czy dostawa z wyjątkowo krótkimi terminami do użycia szczepionki.
Brak wyjaśnienia kto i w jakim trybie ma o tym zadecydować. Rozsądnym rozwiązaniem wydaje się zatem pisemna decyzja / polecenie dyrektora czy kierownika placówki -> po przekazaniu mu informacji o zaistnieniu ww. „wyjątkowych okoliczności”.
Ze względów bezpieczeństwa prawnego placówki przeprowadzające szczepienia przeciwko COVID-19 powinny do ww. niejasnych kryteriów podchodzić zatem wyjątkowo ostrożnie, odnotowując każdy przypadek „odstępstwa” od ustalonej w rozporządzeniu kolejności. Nie zaszkodzi także zawiadomienie właściwego oddziału NFZ o zaistnieniu ww. „wyjątkowych okoliczności”.
wątpliwości
Pomimo stworzenia dosyć obszernej listy „kolejkowej” rozporządzenie nie wyjaśnia w sposób niebudzący wątpliwości, czy i jakie znaczenie ma kolejność w danej grupie, tzn. czy żołnierze Sił Zbrojnych mogą być zaszczepieni dopiero po zaszczepieniu wszystkich chętnych nauczycielach akademickich (etap „I”), lub też czy nauczyciele akademiccy zatrudnieni w uczelni medycznej powinni być zaszczepieni dopiero po zaszczepieniu wszystkich chętnych z kategorii „inne osoby zatrudnione w podmiocie leczniczym” (etap „O”).
Nie wiadomo, czy osoby z etapu „O” będą mogły zaszczepić się w terminie późniejszym, gdy będą odbywały się szczepienia osób z etapu „I”, „II” i kolejnych -> a jeżeli tak: czy będą miały pierwszeństwo przed osobami z danego etapu.
Brak wyjaśnienia, czy dopuszczalne będzie zaszczepienie w jednym dniu / w jednej akcji ostatnich kilku osób zatrudnionych w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej (ostatnia podgrupa „O”) z kilkoma pierwszymi pacjentami zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego (pierwsza podgrupa „I”).
Nadto w dalszym ciągu brak określenia na podstawie obowiązującego przepisu, jak będą „rozpisani” pozostałe grupy w ramach etapu „II” i kolejnych. Przypomnieć należy że tzw. „Narodowy Program Szczepień” nie jest wiążącym prawnie źródłem praw i obowiązków, a jedynie rodzajem planu czy też informatora.
W dalszym ciągu szczepienie przeciwko COVID-19 z jakichś powodów nie jest szczepieniem zalecanym -> nie zostało bowiem ujęte w wykazie zalecanych szczepień ochronnych (stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych oraz sposobu finansowania i dokumentowania zalecanych szczepień ochronnych wymaganych międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi z dnia 16 września 2010 r.).
Karol Kolankiewicz
adwokat
———-
Karol Kolankiewicz jest adwokatem – członkiem Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku; współzałożyciel Instytutu – Specjaliści Prawa Ochrony Zdrowia; od 2008 roku nieprzerwanie świadczy pomoc prawną dla Okręgowej Izby Lekarskiej w Gdańsku; świadczy także usługi doradztwa prawnego dla podmiotów leczniczych; specjalizuje się w sprawach związanych z prawem medycznym i ochroną danych osobowych, jak również w sprawach karnych, odszkodowawczych oraz związanych z ochroną dóbr osobistych; prowadzi szkolenia z zakresu prawa medycznego, karnego oraz z zakresu ochrony danych medycznych; autor licznych publikacji z zakresu prawa medycznego m.in. dla Pomorskiego Magazynu Lekarskiego, Wydawnictwa Wolters Kluwer Polska, czy Wydawnictwa Wiedza i Praktyka.
